Ισχίο

1. Οστεοαρθρίτιδα του ισχίου

Είναι η κυριότερη αιτία χρόνιου πόνου στην άρθρωση του ισχίου. Μπορεί να προσβάλλει και τα δύο ισχία και συχνότερα τις γυναίκες. Διακρίνεται σε πρωτοπαθή και δευτεροπαθή οστεοαρθρίτιδα. Η πρωτοπαθής οστεοαρθρίτιδα μπορεί να εξελίσσεται πολύ γρήγορα (1-4 χρόνια) και να χαρακτηρίζεται από προοδευτική παρεκτόπιση της μηριαίας κεφαλής προς τα άνω και έξω της κοτύλης (έκκεντρη πρωτοπαθής οστεοαρθρίτιδα).

Μπορεί όμως να εξελιχθεί αργά (8-12 χρόνια) και να χαρακτηρίζεται από ομοιόμορφη προσβολή όλης της κεφαλής του μηριαίου που προοδευτικά μεταναστεύει προς τα έσω, προς τον πυθμένα της κοτύλης (ομόκεντρη πρωτοπαθής οστεοαρθρίτιδας). Η αιτιολογία της πρωτοπαθούς οστεοαρθρίτιδας παραμένει άγνωστη, όμως η κληρονομικότητα ενοχοποιείται σε μεγάλο βαθμό.

Η δευτεροπαθής οστεοαρθρίτιδα εμφανίζεται σε νεότερες ηλικίες και οφείλεται σε:

Α.) Διαταραχή της ομαλής σχέσης μηριαίας κεφαλής και κοτύλης, όπως γίνεται στην αναπτυξιακή δυσπλασία, στη συγγενή πάθηση του ισχίου και την επιφυσιολίσθηση της μηριαίας κεφαλής, με αποτέλεσμα την ανομοιόμορφη φόρτιση της κεφαλής.

Β.) Βλάβη του αρθρικού χόνδρου της μηριαίας κεφαλής και της κοτύλης από φλεγμονή, λοιμώξεις και ενδοαρθρικά κατάγματα.

Γ.) Βλάβη του υποχόνδριου οστού της μηριαίας κεφαλής έπειτα από οστεοχονδρίτιδα ή ισχαιμική νέκρωση της κεφαλής του μηριαίου.

Στην οστεοαρθρίτιδα του ισχίου ο ασθενής διαμαρτύρεται για πόνο στην πρόσθια επιφάνεια του ισχίου (βουβωνική χώρα), ο οποίος μπορεί να επεκτείνεται στην πρόσθια επιφάνεια του μηρού. Ο πόνος επιδεινώνεται κατά τη βάδιση ή μετά από αυτή ενώ σε προχωρημένα στάδια της οστεοαρθρίτιδες ο πόνος εμφανίζεται και κατά την ανάπαυση. Ο ασθενής παρουσίαζει επίσης χωλότητα στη βάδιση.

Στην κλινική εξέταση ο γιατρός διαπιστώνει επώδυνο περιορισμό των κινήσεων του ισχίου, κυρίως των στροφών. Απλές κινήσεις της καθημερινής ρουτίνας (πχ να φορέσει ο ασθενής τις κάλτσες του ή να κόψει τα νύχια των ποδιών του) γίνονται με μεγάλη δυσκολία ή και καταργούνται εντελώς.

Στο τελικό στάδιο της οστεοαρθρίτιδας το σκέλος φέρεται σε βράχυνση, προσαγωγή, εξωτερική στροφή και μόνιμη κάμψη (σύγκαμψη). Η διάγνωση από το γιατρό τίθεται από την κλινική εικόνα του ασθενούς και από τον ακτινολογικό έλεγχο. Η θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας του ισχίου είναι κατά κύριο λόγο χειρουργική.

Η συντηρητική θεραπεία είναι συμπτωματική. Δεν μπορεί να ανατρέψει την πορεία και την επιδείνωση της οστεοαρθρίτιδας αλλά μπορεί να δώσει μία προσωρινή λύση στον πόνο και την ανακούφιση του ασθενούς όπως επίσης και να κερδίσει χρόνο ο ασθενής μέχρι το χειρουργείο. Σε όλα αυτά παίζει σπουδαίο ρόλο το στάδιο της οστεοαρθρίτιδας στο οποίο βρίσκεται ο ασθενής.

Σύνδρομο κοτυλομηριαίας πρόσκρουσης

Το σύνδρομο προκαλείται από την πρόσκρουση του αυχένα του μηριαίου στο πρόσθιο χείλος της κοτύλης, όταν το ισχίο έρχεται σε θέση κάμψης , εσωτερικής στροφής και προσαγωγής και οφείλεται στην ύπαρξη προεξοχής στον αυχένα του μηριαίου (πρόσκρουση τύπου έκκεντρου CAM) ή στην περίσσεια οστού κατά μήκος του πρόσθιου χείλους της κοτύλης (πρόσκρουση τύπου τανάλιας PINCER) ή και στα δύο.

Η πρόσκρουση δημιουργεί δευτεροπαθή βλάβη στον επιχείλιο χόνδρο της κοτύλης και θεωρείται μία από τις αιτίες ανάπτυξης οστεοαρθρίτιδας του ισχίου. Κλινικά ο ασθενής παρουσιάζει πόνο στη βουβωνική χώρα, ιδίως μετά από παρατεινόμενο κάθισμα ή δραστηριότητα. Ο πόνος εκδηλώνεται όταν το ισχίο βρίσκεται σε κάμψη, έσω στροφή και προσαγωγή (σημείο πρόσκρουσης).

Εκτός από την κλινική εξέταση και εικόνα, ο απεικονιστικός έλεγχος βοηθάει και αυτός στη διάγνωση του προβλήματος (ακτινογραφίες, μαγνητική τομογραφία). Η συντηρητική θεραπεία ενδεχομένως να επιβραδύνει την εξέλιξη του συνδρόμου και να βοηθήσει στην καταπολέμηση των συμπτωμάτων. Συχνά, όμως, απαιτείται χειρουργική αντιμετώπιση διορθώνοντας ανατομικά το πρόβλημα που υπάρχει είτε στο μηριαίο είτε στην κοτύλη.

Οστεονέκρωση της μηριαίας κεφαλής

Η οστική ισχαιμική νέκρωση της κεφαλής του μηριαίου είναι πάθηση που χαρακτηρίζεται από διαταραχή της αιμάτωσης του υποχόνδριου οστού με αποτέλεσμα τη νέκρωση και την καθίζησή του. Ακολουθεί η υποχώρηση του υπερκείμενου αρθρικού χόνδρου και η δημιουργία ανώμαλης αρθρικής επιφάνειας, με τελικό αποτέλεσμα την ανάπτυξη δευτεροπαθούς οστεοαρθρίτιδας του ισχίου. Η πάθηση είναι συχνότερη στους άρρενες και εμφανίζεται σε οποιαδήποτε ηλικία, συχνότερα οι ηλικίες 40-60 ετών. Προσβάλλει και τα δύο ισχία σε ποσοστό 50%.

Η ισχαιμική νέκρωση της κεφαλής του μηριαίου μπορεί να εμφανιστεί μετά από τραύμα (εξάρθρημα του ισχίου ή κάταγμα του αυχένα του μηριαίου), μετά από μακροχρόνια λήψη κορτικοστεροειδών, μετά από χρόνια κατάχρηση οινοπνεύματος, στις αιμοσφαιρινοπάθειες (πχ δρεπανοκυτταρική αναιμία), στα νοσήματα του κολλαγόνου (πχ Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος), στις μεταβολικές παθήσεις (υπερλιπιδαιμία), στις διαταραχές θρομβοπλαστίνης, στη νόσο των δυτών και μετά από αδιευκρίνιστα αίτια (ιδιοπαθής οστική νέκρωση).

Οι παραπάνω καταστάσεις προκαλούν έναν ή περισσότερους από τους εξής παθογενετικούς μηχανισμούς:

Α.) Τραυματισμό των αγγείων

Β.) Λιπώδη εμβολή

Γ.) Παθήσεις των αγγείων (αγγειίτιδες)

Δ.) Διαταραχές της πηκτικότητας του αίματος και θρόμβωση

Ε.) Αύξηση της ενδοοστικής πίεσης.

Το αποτέλεσμα είναι η διαταραχή της αιμάτωσης και η νέκρωση του υποχόνδριου οστού της μηριαίας κεφαλής. Η κλινική εικόνα μοιάζει πολύ με αυτή της οστεοαρθρίτιδας. Υπάρχει πόνος στη βουβωνική χώρα που επιδεινώνεται με τη βάδιση και χωλότητα. Ο ασθενής δυσκολεύεται να σηκωθεί από την καθιστή θέση ή να ανέβει τις σκάλες. Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να έχουν οξεία έναρξη (φαινόμενο οξέος έμφρακτου), όπως μία οξεία κάκωση.

Η θεραπεία που θα ακολουθήσουμε εξαρτάται σίγουρα από τη σταδιοποίηση της οστεονέκρωσης. Στη συντηρητική θεραπεία συνιστάται αποφόρτιση του πάσχοντος σκέλους μέχρι τη στιγμή που τα συμπτώματα θα παρουσιάσουν ύφεση. Όμως, οι ασθενείς πρέπει να γνωρίζουν ότι υπάρχει και η επιλογή του χειρουργείου στην περίπτωση που η συντηρητική θεραπεία δεν έχει το επιθυμητό αποτέλεσμα.